Clichés rondom rouw: tijd heelt alle wonden

Tijd heelt alle wonden. Is dit cliché te ontmaskeren, of is het eigenlijk gewoon waar? In deze blog vertel ik je meer over dit onderwerp.

Het is over het algemeen waar dat, wanneer tijd verstrijkt, mensen minder last hebben van een verlies. Tenminste, als je praat over de periode vlak na een verlies (een paar maanden na) in vergelijking met een paar jaar na een verlies. Dus, op een grote tijdsschaal klopt dit cliché ogenschijnlijk. Het probleem met het cliché is echter dat het niet de TIJD is die alle wonden heelt, maar wat je DOET met die tijd. We komen er steeds meer achter dat rouw een proces is waarin je werk moet verrichten. Rouw is niet iets dat je maar over je heen moet komen, en dat dan vanzelf wel goed komt. Dus ja, hoe langer een verlies geleden is, hoe groter de kans is dat iemand ‘er overheen’ is, maar dat ligt dus aan het feit dat je dan ook meer tijd hebt gehad om met je verlies om te leren gaan.

De verwerkingscurve

Een van de eerste theorieën over rouw is die van Elisabeth Kübler Ross. Zij beschreef verschillende stadia die mensen in rouw doorlopen. Het idee van deze stadia is dat mensen ze allemaal, en vaak in dezelfde volgorde doorlopen. Het gaat hier om emoties die wij allemaal met rouw associëren (verdriet, depressie), maar ook om dingen waarvan wij niet perse aannemen dat je ze tegenkomt wanneer je rouwt (agressie, impasse, zingeving). Deze rouwverwerkingscurve is zeer invloedrijk, omdat hij heel goed weergeeft hoe rouw er uit zou kunnen zien. En op de horizontale x-as zie je ‘tijd’ staan, waarmee deze curve aangeeft dat, als tijd voorbij gaat, je een soort van ‘automatisch’ door deze curve gaat (en waarin tijd dus inderdaad leidt tot uiteindelijk zingeving en integratie (oftewel ‘er overheen zijn’).

Meer informatie over rouwfases kun je hier vinden.

Rouwtaken

Latere onderzoekers op het gebied van rouw hebben deze curve genuanceerd. Op de eerste plaats gaat niet iedereen door alle fases, en al helemaal niet in dezelfde volgorde. Mensen slaan fases over, keren na een tijdje weer terug naar ‘oude’ fases of blijven hangen in een fase. Het is dus geen kwestie van een vergelijkbaar proces voor iedereen. Maar een tweede aanpassing is die van rouwfases naar rouwtaken. En taken klinken veel actiever dan fases. Hiermee kunnen we het cliché dan ook ontkrachten. Het is niet de tijd die wonden heelt, maar het uitvoeren van taken (actief met je rouw bezig zijn) dat wonden heelt. Heel langzaam, zonder voorspelbaar proces, en ieder voor zich. In de onderstaande tabel vind je een kort overzicht van wat de verschillende rouwtaken inhouden.

Meer informatie over rouwtaken kun je hier vinden.

Kortom: Nee, tijd heelt niet alle wonden. Het is wat je doet met die tijd. En iedereen heeft een andere tijdsperiode nodig om een verlies te verwerken. Gun jezelf of een ander die rouwt die tijd! Dat is het mooiste dat je voor iemand kunt doen.